We onderscheiden drie huwelijkstelsels:

• Wettelijk stelsel
• Scheiding van goederen
• Algehele gemeenschap

Indien u geen huwelijkscontract heeft laten opmaken bij een notaris, bent u volgens het wettelijk stelsel getrouwd.

Het wettelijk stelsel

Indien u geen notarieel huwelijkcontract heeft opgesteld voor of tijdens uw huwelijk, dan bent u getrouwd onder het wettelijk stelsel. Indien uw wel een huwelijkscontract heeft opgemaakt, lees dan verder onder “Het stelsel van scheiding van goederen” – “Het stelsel van de algehele gemeenschap” (gemeenschap van goederen).

Het wettelijk stelsel verdeelt de goederen van de echtgenoten in drie vermogens:

• het eigen vermogen van de man
• het eigen vermogen van de vrouw
• het gemeenschappelijk vermogen.

Erg vereenvoudigd kan men zeggen dat het wettelijk stelsel door vier basisregels geregeerd wordt:

EIGEN zijn:

• Alle goederen die men bezit vóór het huwelijk zoals bvb:
  • De auto van de man, zijn spaarrekening
  • De bouwgrond die de man aankocht vóór het huwelijk.
  • Het erfdeel dat de vrouw reeds bezit ingevolge het overlijden van haar vader vóór het huwelijk; het kapsalon dat zij reeds uitbaat bij het aangaan van het huwelijk.
• Ook eigen blijven de schulden die men vóór het aangaan van het huwelijk reeds heeft.

EIGEN zijn:

• Alle goederen verworven via een nalatenschap of via een schenking.
• Ook de schulden ten laste van erfenissen of schenkingen, zijn eigen schulden in het wettelijk stelsel.

GEMEENSCHAPPELIJK zijn:

• Alle inkomsten. Zowel beroepsinkomsten (lonen, wedden, werkloosheidsuitkeringen, ...) als inkomsten uit eigen goederen.
• Voorbeelden van inkomsten uit eigen goederen zijn:
  • De huurgelden van een eigen woning, b.v. van de woning die geërfd werd.
  • De intresten van obligaties die men reeds voor het huwelijk bezat. 

GEMEENSCHAPPELIJK zijn:

• Alle goederen waarvan niet kan bewezen worden dat ze eigen zijn van één der echtgenoten.
• Alle gemeenschappelijke goederen vormen samen het gemeenschappelijk vermogen.

Getrouwd met scheiding van goederen

In tegenstelling tot het wettelijk stelsel dat drie vermogens telt, kent het stelsel van scheiding van goederen slechts twee vermogens:

• het vermogen van de man
• het vermogen van de vrouw

Een gemeenschappelijk vermogen bestaat niet in een stelsel van scheiding van goederen.

Dit wil niet zeggen dat echtgenoten die met scheiding van goederen gehuwd zijn, niets samen kunnen hebben. De goederen die ze samen hebben zijn niet gemeenschappelijk, ze zijn onverdeeld. Tussen onverdeelde goederen en gemeenschappelijke goederen bestaat een essentieel juridisch verschil. De notaris kan U hierover inlichten.

In een stelsel van scheiding van goederen blijven de echtgenoten financieel volledig onafhankelijk van elkaar. Het inkomen van de man, blijft van de man; het inkomen van de vrouw blijft van de vrouw. De vermogens vermengen zich niet met elkaar; ze blijven gescheiden.

Bewijsregels en eigendomsvermoedens

Ook wat de bewijsregels betreft, functioneert het stelsel van scheiding van goederen volledig anders dan een wettelijk stelsel. In een stelsel van scheiding van goederen zal de bankrekening op naam van de man, volledig en alleen toebehoren aan de man, die van de vrouw volledig eigendom zijn van de vrouw. De wagen die ingeschreven staat op naam van de vrouw, behoort haar volledig toe.

Hetzelfde geldt voor de meubelen en andere zaken die men tijdens het huwelijk aankoopt. Indien de aangekochte goederen betaald werden door één der echtgenoten zullen deze goederen die echtgenoot toebehoren. Goederen waarvan geen facturen bestaan, of waarvan men op geen andere manier kan bewijzen dat ze eigen zijn, worden vermoed hen elk voor de helft toe te behoren.

Bij echtscheiding of overlijden zullen enkel die onverdeelde goederen verdeeld moeten worden.

De goederen die op naam staan van de ene of de andere echtgenoot moeten niet verdeeld worden, zij blijven toebehoren aan die echtgenoot op wiens naam ze staan.

Getrouwd in algehele gemeenschap van goederen.

Zoals de benaming van dit stelsel het reeds aangeeft, is alles in dit stelsel gemeenschappelijk.

Ongeacht de wijze waarop de goederen verkregen werden, ze zullen steeds voor de gelijke helft toebehoren aan beide echtgenoten.

Bij ontbinding van het stelsel (echtscheiding of overlijden) zal alles gedeeld moeten worden. In het stelsel van algehele gemeenschap heeft het geen enkel belang wie wat gekocht of betaald heeft, op wiens naam de bankrekening staat, op wiens naam de factuur staat, of men de goederen reeds had voor het huwelijk, of tijdens het huwelijk gekocht heeft: alles is gemeenschappelijk.

Bij ontbinding moet alles gedeeld worden.

Het feit dat alles verdeeld moet worden, komt vooral bij echtscheiding soms hard en onrechtvaardig over. De vrouw die van haar ouders een woning en een som geld geërfd heeft, zal niet opgelucht zijn indien zij deze goederen voor de helft "cadeau" moet doen aan haar man, van wie ze gescheiden is omdat deze haar ontrouw was! Doch dat is de werking van het stelsel van algehele gemeenschap.