Scheiden en pensioen
Wat gebeurt er met opgebouwde pensioenrechten?

Afspraken maken

Wat is jullie standpunt over levensverzekeringen, groepsverzekeringen, pensioensparen?

• Vinden jullie dat de aanspraken van verzekering of pensioensparen eigendom zijn van een van beiden of zijn deze aanspraken gemeenschappelijk?
• Krijgt de niet-eigenaar een vergoeding (bijvoorbeeld de helft van het bedrag dat met gemeenschappelijk geld aan premies werd betaald)?

Wettelijk kader

Volgens vaste rechtspraak van het Grondwettelijk Hof vallen spaartegoeden, ook wanneer opgebouwd via groeps- of levensverzekeringen, in principe onder de huwgemeenschap bij een wettelijk stelsel of gemeenschap van goederen. Werkgeversbijdragen worden gezien als beroepsinkomen en maken doorgaans deel uit van de gemeenschap. Wie trouwt zonder huwelijkscontract valt automatisch onder het wettelijk stelsel.

Bij een huwelijk met scheiding van goederen blijven groepsverzekeringen in principe eigen. De echtgenoot die stortingen doet of reeds uitbetaald werd, hoeft geen vergoeding te betalen aan de andere partij, tenzij uitdrukkelijk anders afgesproken.

Let op: elke situatie is individueel. Rechters houden steeds vaker rekening met de oorsprong van de premies en de afspraken tussen de partners. Vraag advies aan een bemiddelaar of advocaat.

Verdeelregels en waardebepaling

Voor de verdeling van een groepsverzekering na scheiding is een waardebepaling cruciaal. Neem als basis het bedrag van de verworven reserves die opgebouwd zijn met premies betaald na het huwelijk. Houd rekening met taksen, belastingen, eventuele eigen inbreng en verrekeningen met andere vermogensbestanddelen.

Uitbetaling reeds gebeurd: jullie verdelen de ontvangen som.

Uitbetaling nog niet gebeurd: er zijn dan drie mogelijkheden:

• Afkoop: wettelijk enkel mogelijk vanaf 60 jaar. Afkopen wordt sterk afgeraden wegens hoge fiscale druk: 10% eindbelasting, 3,55% RIZIV-bijdrage en tot 2% solidariteitsbijdrage.
• Vereffening op einddatum: afspraken maken over de verdeling van toekomstige uitbetaling, rekening houdend met belastingen en kosten. Mogelijk kan de rechthebbende partner een schuldvordering behouden op de andere partner. Deze afspraak moet formeel gemeld worden aan de verzekeraar.
• Vereffening bij scheiding: jullie verrekenen de groepsverzekering met andere activa (zoals spaarrekeningen, beleggingen of woningwaarde). De polis kan nadien verdergezet worden door de begunstigde partner.

Belasting op uitkering: het exacte tarief is moeilijk op voorhand te bepalen. Het hangt onder meer af van de verdeling tussen werkgever- en werknemersbijdragen, de stortingsdata (voor/na 1993), en toekomstige wetgeving. Overweeg om de effectieve vereffening uit te stellen tot op de einddatum van het contract, met vermelding in de scheidingsovereenkomst en melding aan de verzekeraar.

Tip: overleg met uw bemiddelaar over fiscale gevolgen en verrekeningsopties. Houd ook rekening met beleidsvoorstellen zoals het plan-Arizona (2025), dat mogelijk impact zal hebben op de fiscaliteit van aanvullende pensioenen.

Ex-partner was ambtenaar: u kunt slechts aanspraak maken op een overlevingspensioen na overlijden van uw ex.

Ex-partner werkte in de privésector of als zelfstandige: u kunt onder voorwaarden recht hebben op een pensioen voor uit de echt gescheiden personen. Dit gaat in wanneer u zelf de wettelijke pensioenleeftijd bereikt of op de dag van uw vervroegd pensioen.

Het beroepsinkomen van uw ex tijdens het huwelijk wordt voor 62,5% in rekening gebracht. U moet zelf een aanvraag indienen bij het gemeentebestuur of de bevoegde pensioendienst.

Let op: als u hertrouwt, verliest u dit recht.

Meer info:
- Rijksdienst voor Pensioenen
- RSVZ – zelfstandigenpensioen
- PDOS – ambtenarenpensioen

Als beide partners ongeveer gelijk opgebouwde wettelijke pensioenen hebben, kunnen zij deze na de scheiding gewoon behouden.

Bij een ongelijk opgebouwde pensioenrechten kunnen jullie een compensatieregeling overeenkomen. Daarnaast kunt u mogelijk aanspraak maken op een pensioen als uit de echt gescheiden echtgenoot of echtgenote. Dit geldt bij het bereiken van de pensioenleeftijd of bij vervroegd pensioen, op voorwaarde dat u niet hertrouwt.

Wordt onderhoudsgeld mee in rekening gebracht voor het pensioen?

• Neen, het persoonlijk onderhoudsgeld wordt niet in mindering gebracht van het echtscheidingspensioen.
• Ja, maar enkel bij aanvraag van een inkomensgarantie voor ouderen (65+), waarbij andere inkomsten wel meetellen.

Als uw echtscheidingspensioen lager is dan het gegarandeerd minimuminkomen, kunt u onder voorwaarden een inkomensgarantie aanvragen.