Welke scheidingsprocedures zijn er in België?

De 3 meest voorkomende procedures voor gehuwden die uit elkaar gaan zijn:

• de procedure Echtscheiding met Onderlinge Toestemming, ook wel de EOT genoemd
• de Echtscheiding op grond van Onherstelbare Ontwrichting, afgekort de EOO
• de procedure Dringende en Voorlopige maatregelen (tijdelijke regeling)

Willen jullie samen via bemiddeling tot een akkoord komen? Lees er meer over op de pagina Hoe werkt bemiddeling bij scheiding? Een overzicht.

Voor meer informatie over scheiden in België en uw rechten en plichten, bezoek onze pagina Scheiden in België: Uw rechten, plichten en keuzes helder uitgelegd.

We dienen een onderscheid te maken tussen wettelijk samenwonenden en feitelijk samenwonenden die uit elkaar gaan. Er zijn immers verschillende procedures.

Wettelijk samenwonend: Twee personen die samenwonen en bij hun gemeente een verklaring van wettelijk samenwonen hebben afgelegd, zijn wettelijk samenwonend.

Feitelijk samenwonend: Als u samenwoont maar geen verklaring van wettelijke samenwoning afgelegd hebt, vormen u en uw partner een feitelijk gezin.

DE WETTELIJKE SAMENWONING BEËINDIGEN

Het beëindigen van de WETTELIJKE samenwoning kan op 3 manieren:

1. In onderling akkoord via een gezamenlijke verklaring bij de gemeente

2. Eénzijdig, d.w.z. dat u alleen de gemeente informeert en dat de gemeente dan je ex-partner op de hoogte dient te brengen. Dat gebeurt via een aangetekende brief en een bezoek van de gerechtsdeurwaarder. De kosten zijn voor diegene die éénzijdig opzegt.

3. Via een uitspraak van een rechter.

DE FEITELIJKE SAMENWONING BEËINDIGEN

Het beëindigen van de FEITELIJKE samenwoning kan door het wijzigen van het domicilie.

Opgelet, wanneer u een samenlevingscontract heeft afgesloten is het belangrijk de afspraken die er zijn in opgenomen te respecteren.

Als samenwonenden bent u volledig vrij om samen met uw toekomstige ex-partner buiten de rechtbank om afspraken te maken. Bijvoorbeeld over de kinderen en over de vereffening en verdeling van de roerende en onroerende goederen. Anderzijds, wanneer er kinderen zijn adviseren wij u toch om een formele ouderschapsregeling op te stellen. Dit is in het belang van uzelf als ouder en in het belang van het kind. Jullie maken dan samen afspraken over het gezag, de verblijfsregeling, de kostenregeling en de afspraken rond goed ouderschap. Deze ouderschapsovereenkomst wordt dan samen met een verzoekschrift neergelegd bij de Jeugdrechtbank die de afspraken zal homologeren.

Uw scheidingsconsulent kan u hierbij helpen, zowel bij het tot stand komen van de afspraken als bij de opmaak van de ouderschapsovereenkomst. Wanneer u er samen niet uitgeraakt en er een conflict blijft bestaan dan kan u alleen stappen ondernemen. U kan dan terecht bij de vrederechter of bij de familierechtbank afhankelijk van de kwestie. Voor deze éénzijdige procedures heeft u een advocaat nodig.

Ontdek ook onze online diensten om uw scheiding efficiënt voor te bereiden.

Wanneer u kiest voor de procedure EOT (Echtscheiding met Onderlinge Toestemming) komt u samen eventueel met de hulp van uw bemiddelaar / scheidingsconsulent tot akkoorden waar u beiden kan achter staan. U maakt dus samen met uw toekomstige ex-partner afspraken over de kinderen en over de vereffening en verdeling van de roerende en onroerende goederen. Het grote voordeel is dat u op deze manier een vechtscheiding kan vermijden EN dat de scheidingsregeling definitief is aan het einde van de procedure.

Alles begint bij het opstellen van de afspraken in een EOT overeenkomst. Eenmaal deze overeenkomst is opgesteld kan het document samen met een verzoekschrift tot echtscheiding ingediend worden bij de rechtbank van Eerste Aanleg. Uw scheidingsconsulent/bemiddelaar kan dit voor u in goede banen leiden. Wanneer jullie al meer dan 6 maanden niet meer samenwonen dan dient u sinds 1 september 2014 niet meer naar de rechtbank te gaan. Anders moet u nog eenmaal op de rechtbank verschijnen. Enkele weken na de neerlegging van uw dossier bij de rechtbank krijgt u hiertoe een uitnodiging

De verschijning voor de rechtbank

Op de dag van de verschijning zullen jullie samen met nog andere toekomstige ex-partners in de wachtzaal ontvangen worden. Nadien worden jullie per koppel bij de voorzitter van de rechtbank in een apart lokaal ontvangen. U wordt dan gevraagd of u nog akkoord gaat met de echtscheiding en de afspraken. U bevestigt en tekent beiden voor akkoord. Nadat u bij de rechtbank bent geweest zal de rechtbank uw dossier 1 maand bijhouden om de wettelijke beroepstermijn te respecteren, daarna wordt het vonnis naar u en naar de gemeente waar u ingeschreven bent opgestuurd. De gemeente heeft dan 1 maand de tijd om het vonnis over te schrijven in de registers van de burgerlijke stand en na overschrijving brengen zij u per brief op de hoogte. Vanaf de inschrijving bij de gemeente is uw echtscheiding definitief ten aanzien van derden.

Lees de uitgebreide informatie over het voorbereiden van uw EOT-dossier

Meer weten over het hele scheidingstraject? Bekijk onze stapsgewijze gids.

Onderstaande proceduretermijn is enkel van toepassing op de behandeling van EOT dossiers (Echtscheiding met Onderlinge Toestemming)

Doorlooptijd

De doorlooptijd tussen de effectieve neerlegging van uw dossier bij de rechtbank en de inschrijving van de echtscheiding in de registers van de Burgerlijke Stand van de gemeente bedraagt +- 3,5 maand.

• Stap 1: Uw dossier kan per post aan de rechtbank worden toegestuurd. U dient niet meer persoonlijk te verschijnen (voor verzoekschriften neergelegd vanaf 1 september 2018). Let wel, in uitzonderlijke gevallen kan de rechter toch nog om een persoonlijke verschijning vragen.
• Stap 2: Uw dossier wordt vrijwel onmiddellijk behandeld en er volgt een vonnis.* (zie noot onderaan)
• Stap 3: De procureur en de echtgenoten hebben vanaf dan 1 maand de tijd om beroep aan te tekenen. Het dossier blijft 1 maand in ‘wacht’ bij de rechtbank.
• Stap 4: Werd er geen beroep aangetekend (dit gebeurt hoogst uitzonderlijk) dan heeft de Procureur enkele dagen (5-10 dagen afhankelijk van de rechtbank) om het dossier terug te zenden naar de Burgerlijke Griffie. U bent vanaf dit ogenblik definitief gescheiden.
• Stap 5: De Burgerlijke Griffie stuurt de scheidingsmelding naar de gemeente waar u gehuwd bent.
• Stap 6: De gemeente heeft 1 maand de tijd om de echtscheiding in te schrijven in registers van de Burgerlijke Stand. De gemeente brengt u hiervan per brief op de hoogte.

*Noot bij Stap 2: De directe afhandeling is onder voorbehoud dat de Procureur geen bijkomende vragen stelt die via brief aan u worden overgemaakt. Dit is eerder uitzonderlijk maar kan het geval zijn bij onduidelijke verblijfsregelingen, onvolledige kostenregelingen etc. Laat u begeleiden door uw bemiddelaar.

Ontdek hoe De ScheidingsConsulenten u kan ondersteunen: uw partner voor een evenwichtige scheiding.

Wanneer u niet in de mogelijk bent om samen tot afspraken te komen of wanneer u samen slecht gedeeltelijke akkoorden wil laten vastleggen en toch al wil scheiden dan kan u kiezen voor de procedure EOO (Echtscheiding op grond van Onherstelbare Ontwrichting).

Voor deze procedure heeft u een advocaat nodig. Deze procedure kan u samen of alleen opstarten.

Het voordeel is dat eventuele lopende conflicten tijdens de scheidingsprocedure niet in de weg staan van het uitspreken van het echtscheidingsvonnis, MAAR het grote nadeel van deze procedure is dat u mogelijk nog lange tijd na de officiële scheiding in discussie blijft over de regelingen die nog niet formeel uitgewerkt zijn. Voor hulp bij dergelijke situaties, zie Problemen na de scheiding: Wat als afspraken niet worden nagekomen? U bent dan wel op papier gescheiden maar de vereffening en verdeling of de finale afspraken over de kinderen blijven mogelijk nog lange tijd aanslepen.

EOO éénzijdig naar de advocaat

Voor wie: 

Uw beslissing is definitief genomen en een regeling via bemiddeling is onmogelijk. 

Wat / hoe: 

U vult onze online vragenlijst in en neemt het voorbereidend document mee naar een advocaat die u verder helpt. 

Bereid uw DOSSIER voor (website Pareto Group)

EOO samen naar de advocaat

Voor wie: 

Jullie willen samen scheiden maar u/uw partner woont in het buitenland. 

Wat / hoe: 

Jullie vullen samen onze online vragenlijst in en nemen het voorbereidend document mee naar een advocaat die u verder helpt. 

Bereid uw DOSSIER voor (website Pareto Group)

Contacteer hier een regionale advocaat op basis van uw postcode.

Een derde mogelijkheid is dat u nog geen definitieve scheidingsregeling uitwerkt omdat u elkaar wat tijd en ruimte wil geven.

De wet schrijft voor dat gehuwden samenwoningsplicht hebben met elkaar. Natuurlijk, wanneer de relatie moeilijk loopt is het begrijpelijk dat verder samenwonen niet altijd mogelijk is terwijl u toch de noodzaak inziet van een aantal concrete tussentijdse afspraken.

De familierechter kan dan de samenwoningsplicht opschorten en uw onderling gemaakte afspraken homologeren of maatregelen opleggen wanneer u er samen niet uit geraakt. U kan samen of alleen een verzoekschrift tot  dringende en voorlopige maatregelen voorleggen bij de griffie van de familierechtbank.

Wanneer u dat samen doet dan kan uw bemiddelaar / scheidingsconsulent u helpen. Kiest u ervoor om éénzijdig stappen te ondernemen dan raadpleegt u best een advocaat.

Contacteer hier een regionale advocaat of bemiddelaar op basis van uw postcode.

Leer meer over de voordelen van scheidingsbemiddeling voor uw situatie.

Door veranderende omstandigheden na de scheiding, denk maar aan de verhuis van een ouder, de wensen van de kinderen op latere leeftijd of andere voor u belangrijke gewijzigde omstandigheden, kan het wenselijk zijn om een formele ouderschapsovereenkomst aan te passen. Het kan ook nuttig zijn om in deze context ook de informatie rond Problemen na de scheiding: Wat als afspraken niet worden nagekomen? te lezen.

Het is dan belangrijk dat u eerst afweegt of u samen de aanpassingen in onderling overleg wil doorvoeren of niet. Zo ja, dan kan u voor aanpassingen rond de verblijfs-, gezags- of kostenregeling terecht bij de Familierechter.

Is het niet mogelijk om samen tot nieuwe afspraken te komen dan kan u éénzijdig uw vraag tot wijziging aan de familierechter voorleggen. De rechter evalueert dan uw verzoek en zal aan kinderen vanaf de leeftijd van 12 jaar ook een brief sturen om hen de mogelijkheid te bieden gehoord te worden. Weet dat de rechtbank steeds zal uitgaan van het belang van het kind. Bij deze éénzijdig procedure zal u een advocaat nodig hebben.

Uw overeenkomst online voorbereiden:

• Ouderschapsovereenkomst na samenwonen online voorbereiden
• Ouderschapsovereenkomst aanpassen online voorbereiden

of bereken wat uw kind kost en welke mogelijkheden er zijn deze kosten (fiscaal vriendelijk) volgens objectieve criteria te verdelen tussen de ouders:

• Bereken hier uw onderhoudsgeld online

Ontdek meer online tools ter ondersteuning van uw scheidingsregelingen op onze pagina Online tools voor scheiding: eenvoudig en duidelijk.